Nowelizacja prawa pracy

19.07.2022

Sierpień w polskim prawie będzie wprowadzał dość spore zmiany w zakresie prawa pracy. Wiąże się to z koniecznością wdrożenia dwóch unijnych dyrektyw: w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy Unii Europejskiej oraz tzw. dyrektywę rodzicielską.  Zmiany będą dotyczyć m.in. umowy na okres próbny, wypowiedzenia umowy o pracę, urlop ojcowski, urlop rodzicielski, urlop opiekuńczy,  zasiłek macierzyński, elastyczny czas pracy, kontrola trzeźwości, praca zdalna.

PRACA ZDALNA

Jedną z dość sporych zmian jest wprowadzenie na stałe pracy zdalnej.  Praca zdalna będzie wymagała zgody pracownika. Zgoda może być wyrażona podczas zawierania umowy o pracę oraz w trakcie zatrudnienia. Natomiast w przepadku obowiązywania stanu nadzwyczajnego, stanu zagrożenia epidemicznego lub w czasie epidemii oraz z okresie 3 miesięcy po ich ustaniu a także gdy z powodu zadziałania siły wyższej zapewnienie przez pracodawcę higienicznych i bezpiecznych warunków pracy będzie niemożliwe – w takich przypadkach pracodawca może wprowadzić pracę zdalną. Konieczne będzie jednak złożenia przez pracownika bezpośredniego oświadczenia ze jego warunki lokalowe będą umożliwiać prawidłowe wykonywanie obowiązków. Pracę w formie zdalnej będzie można wykonywać również okazjonalnie. Wystarczy, że pracownik złoży wniosek w formie papierowej lub elektronicznej, w wymiarze który nie przekroczy 24 dni w roku kalendarzowym.

KONTROLA TRZEŹWOŚCI PRACOWNIKÓW

Kolejna zmiana dotyczy możliwości sprawdzenie przez  pracodawcę czy pracownik jest pod wpływem alkoholu lub środków o działaniu podobnym do alkoholu. Zmiany przewidują również możliwość cyklicznych kontroli w celu zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników w szczególności tych którzy pracują zdalnie.

UMOWA NA CZAS PRÓBNY

Dość spore zmiany obejmą umowy na okres próbny. Dotychczas umowa na okres próbny może być zawarta na okres 3 miesięcy. Kolejna umowa na okres próbny u tego samego pracodawcy mogła być zawarta w dwóch sytuacjach:

1) nowa umowa dotyczy innego rodzaju pracy niż w pierwszej umowie (czyli przy innym stanowisku pracy)

2) po upływie co najmniej 3 lat od dnia rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniej umowy o pracę  jeżeli umowa będzie dotyczyć tego samego rodzaju pracy.

Od sierpnia nie będzie obowiązywała druga możliwość. Co więcej umowa na okres próbny będzie mogła być  zawierana na okres nieprzekraczający 1 miesiąca, natomiast w przypadku zamiaru  zawarcia umowy o pracę na czas określony krótszy niż 6 miesięcy lub w przypadku zamiaru zawarcia umowy na czas określony wynoszący co najmniej 6 miesięcy i krótszy niż 12 miesięcy umowa na okres próbny jest zawierana na okres nieprzekraczający 2 miesięcy.

UMOWA NA CZAS OKREŚLONY

Zmiany będą również dotyczyć umów na czas określony a dokładniej sposobu jej rozwiązania. Obowiązujące przepisy nie nakładały na pracodawcę obowiązku podania przyczyny wypowiedzenia takiej umowy. Oprócz uzasadnienia konieczna będzie konsultacja z zakładową organizacją związkową. Wcześniej takie wymogi dotyczyły wyłączanie umów na czas nieokreślony. Niewypełnienie takiego wymogu lub podanie nieprawdziwej przyczyny wypowiedzenia umowy będzie skutkowało przywróceniem pracownika na stanowisko pracy.

ZMIANY DOTYCZĄCE URLOPU

Dyrektywa work-life balance zobowiązuje do wprowadzenia równowagi pomiędzy pracą a życiem rodzinnym dla osób posiadających dzieci. Przede wszystkim przyznaje każdemu z rodziców urlop w wymiarze do dwóch miesięcy bez możliwości przeniesienia na drugiego z rodziców. A także wprowadza nowego urlopu opiekuńczy którego wymiar wynosi  5 dni roboczych w danym roku kalendarzowym. Urlop będzie przysługiwał w sytuacji, gdy Konieczna jest opieka nad bliską osobą ze względów medycznych. Pracownik nie będzie jednak pobierał wynagrodzenia.

Nakłada również obowiązek uwzględniania wniosku pracownika dot. pracy zdalnej, elastycznego czasu pracy, zmniejszenia jego wymiaru w przypadku opieki nad dzieckiem do lat 8. Pod pojęciem elastyczny czas pracy kryje się szereg możliwości: telepracę, przerywany czas pracy, system skróconego czasu pracy, system pracy weekendowej, indywidualny rozkład czasy pracy lub jego obniżenie.  W przypadku odmowy pracodawcy będzie on musiał pisemnie wyjaśnić swoją decyzję.  Co więcej pracownik nie będzie zobowiązany do pracy w godzinach nocnych, w systemie przerywanego czasu pracy, a także delegowania poza stałe miejsce pracy. Taka forma będzie wymagała zgody pracownika

Kolejną istotną zmianą będzie zwiększenie  wymiaru urlopu rodzicielskiego. Nowy wymiar będzie wynosić  41 tygodni przy porodzie jednego dziecka a przy porodzie mnogim – 43 tygodnie. Będzie wykorzystywany przez obojga rodziców z tym, że  9 tygodni urlopu rodzicielskiego  będzie przysługiwało tylko jednemu z rodziców - oznacza to, że matka nie będzie mogła samodzielnie wykorzystać całego urlopu – będzie musiała podzielić się z ojcem urlopem rodzicielskim właśnie w minimalnym wymiarze 9 tygodni.